1981

2 Απριλίου 1981

1. Το προφίλ του φοιτητή

Το φοιτητικό κίνημα αποκτά ένα διαφορετικό χαρακτήρα καθώς έχει ενισχυθεί από τους αγώνες, τις κινητοποιήσεις αλλά και γενικότερα από τα γεγονότα της προηγούμενης χρονιάς. Φαίνεται πλέον να έχουν αποδυναμωθεί οι φοιτητικοί συνδικαλιστικοί φορείς και να ενισχύεται το προφίλ του ενεργού και συνειδητοποιημένου φοιτητή (και όχι απαραίτητα κομματικοποιημένου όπως άρχισαν να παρατηρούν και οι παρατάξεις) που παίρνει μέρος στις γενικές συνελεύσεις και αποφασίζει ο ίδιος για τον εαυτό του. Το «αυθόρμητο ρεύμα» όπως ονομάστηκε ήταν ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν κυρίως τις φοιτητικές παρατάξεις. Μπορεί το φοιτητικό κίνημα να έχει κατακτήσει οργανωτική ενότητα ωστόσο φαίνεται να μην υπάρχει εσωτερική ενότητα. Ενώ παράλληλα έχει συνειδητοποιηθεί η σχέση των παρατάξεων με τους κομματικούς φορείς και τις νεολαίες, το διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι η αυτονομία του κινήματος.

Τα βασικά ιδεολογικά αλλά και πολιτικά χαρακτηριστικά του φοιτητή του 1981 όπως παρατηρούνται είναι τα εξής:

□ Αριστερά και προοδευτικά χαρακτηριστικά.

□ Έντονα πολιτικοποιημένο και κομματικοποιημένο χαρακτήρα.

□ Ζυμώσεις και αλλαγή κομματικών συσχετισμών.

□ Παρακολούθηση των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων της χώρας και διατύπωση των απόψεων και των θέσεων της παράταξης.

□ Αυτή τη χρονιά το αίτημα ενός δημοκρατικότερου νόμου για τα ΑΕΙ αποτελεί ένα από τα το βασικά διακύβευμα αυτή της εκλογικής αναμέτρησης.

□ Τονίζεται η επανασύνδεση του φοιτητικού με το λαϊκό κίνημα.

□ Διεθνιστικός χαρακτήρας, η αλληλεγγύη στους λαούς που δοκιμάζονταν από στρατιωτικά καθεστώτα και υποστήριξη λαϊκών και επαναστατικών κινημάτων.

□ Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται και ο αντιαμερικανισμός κυριαρχεί με διαδηλώσεις και κατ’ επέκταση αναβάθμισης του κύρους των αντιπάλων της Αμερικής στα μάτια των φοιτητών.

□ Η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης, διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων όσον αφορά το Φ.Κ.

□ Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την (Φ.Ε.Α.Π.Θ.) και μια νέα μορφή νομιμοποίησης του κινήματος μέσα από τους νόμιμους και «τοπικούς» αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές διαδικασίες.

2. Πορεία προς τις εκλογές

Το προεκλογικό κλίμα εξελίσσεται σε ένα καινούριο περιβάλλον καθώς η Ελλάδα έχει ενταχθεί και επίσημα στην ΕΟΚ και το κοινοβούλιο της ΕΟΚ υποδέχεται τους Έλληνες βουλευτές. Επιπλέον, ένα έντονο και οξύτατο περιβάλλον έχει προκύψει λόγω των αναλογιών βοήθειας και της επιθυμίας διατήρησης της ισορροπίας των αναλογιών αυτών από την ελληνική κυβέρνηση και της αντίθετης άποψης της τουρκικής πλευράς.

Στο εσωτερικό της χώρας έχει ξεκινήσει ουσιαστικά ο προεκλογικός αγώνας καθώς φουντώνουν οι φήμες περί της διεξαγωγής εκλογών στο τέλος του έτους. Αναπόφευκτα οι ζυμώσεις και διεργασίες έχουν ανθίσει, χαρακτηριστική η κίνηση για ενοποίηση των δυνάμεων κέντρου σε ενιαίο οργανισμό με τη συμμετοχή ΕΔΗΚ, Παράταξη Κέντρου και Αγροτική Κίνηση.

3. Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς φορείς

Το Μάρτιο του 1981, λίγο μετά τις εκλογές του 1980, οι ζυμώσεις συνεχίζονται ενδοπαραταξιακά στους κόλπους της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ και της ΠΑΣΠ μετέπειτα. Η κριτική προς την ηγεσία της νεολαίας αλλά και η αμφισβήτηση της σοσιαλιστικής κατεύθυνσης οδήγησε σε νέες διαγραφές και κυρίως στη Θεσσαλονίκη. Όσον αφορά τις φοιτητικές παρατάξεις συγκροτήθηκε η «Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο Φ.Κ.»

Κρίση καταγράφεται και στην ΚΝΕ τον ίδιο μήνα, καθώς αποχωρούν περίπου 400 μέλη και στελέχη του. Η «Κίνηση των 400» όπως ονομάστηκε, βρίσκει ανταπόκριση σε μια μικρή ομάδα απογοητευμένων της ΠΣΚ.

4. Φοιτητικός λόγος, παρατάξεις και η ιδεολογική τους ταυτότητα

ΑΡΧΙΚΑ	ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ	ΕΤΟΣ	ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Α.Σ.	Αριστερές Συσπειρώσεις	1981	σχήμα που προέκυψε από τη συνεργασία του Δημοκρατικού Αγώνα - Β' πανελλαδικής με άλλα μικρότερα σχήματα και ανεξάρτητες ομάδες της ριζοσπαστικής Αριστεράς
Δ.Ε.	Δημοκρατική Ενότητα		πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ εσωτ.
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ.	Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία - Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση		πρόσκειται ιδεολογικά στην Νέα Δημοκρατία
Κίνηση στρ. ΠΑΣΟΚ	Κίνηση για τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ στο φοιτητικό κίνημα		αποχωρήσαντες από την ΠΑΣΠ μετά από διαγραφές στη νεολαία ΠΑΣΟΚ
Π.Α.Σ.Π.	Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη		πρόσκειται ιδεολογικά στο ΠΑΣΟΚ
Π.Π.Σ.Π.	Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη		πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ (μ-λ)
Π.ΣΚ.	Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Κίνηση		πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Χ.Σ.Κ.	Χριστιανοσοσιαλιστική Κίνηση		πρόσκειται ιδεολογικά στη Χριστιανική Δημοκρατία

Φοιτητικός λόγος

ΑΣ

Οι Αριστερές Συσπειρώσεις[1] αν και έχουν πολλούς εκφραστές και αντιπροσώπους με μικρές διαφοροποιήσεις παρατηρούν την παρουσία του φοιτητή στις γενικές συνελεύσεις και μορφή άμεσης δημοκρατίας που ενισχύεται. Προτείνουν την ανάπτυξη του Φ.Κ. και τη μετατόπιση του κέντρου λήψης των αποφάσεων στους ίδιους τους φοιτητές, οι παρατάξεις υπάρχουν «κατ’ όνομα» και δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να «καταργούν την αυτονομία του κινήματος».

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ

Η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ[2] εμφανίζεται περισσότερο διαλλακτική και στρέφει την προσοχή της στο νόμο-πλαίσιο και για τις αμοιβαίες υποχωρήσεις και αγώνες για την επίλυση του προβλήματος. Και εξακολουθούν να προβληματίζουν οι κομματικές επιρροές στις παρατάξεις.

ΔΕ

Και η Δημοκρατική Ενότητα[3] εκφράζει την δυσπιστία της στους φοιτητικούς συνδικαλιστικούς φορείς μιλώντας για έλλειψη στοχοθεσίας, έλλειψη αυτονομίας δράσης του Φ.Κ., την υπαγωγή του σε κομματικές επιλογές και την απομαζικοποίηση. Αντίθετα προτείνεται οι Σύλλογοι να γίνουν τα όργανα προώθησης των ξεχωριστών προβλημάτων της κάθε σχολής και διεύρυνση της θεματολογίας και των στόχων του κινήματος. Στόχος ένα δημοκρατικότερος νόμος για τα ΑΕΙ.

ΠΑΣΠ

Η ΠΑΣΠ με τη σειρά της υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητος ο δημοκρατικός νόμος-πλαίσιο και το δημοκρατικό περιεχόμενο σπουδών. Και υποστηρίζεται η οργανωμένη πάλη για την επίτευξη των φοιτητικών στόχων.

ΠΠΣΠ

Η ΠΠΣΠ[4] διαπιστώνει ότι τα προβλήματα των φοιτητών τοποθετήθηκαν σε σωστά πλαίσια και οι φοιτητές «πήραν την υπόθεση στα χέρια τους» ενώ παράλληλα διευρύνθηκε η θεματολογία όπως το γυναικείο, οικολογικό ζήτημα και οι ανθρώπινες σχέσεις. Απόλυτη διαφωνία με τις κυβερνητικές επιλογές σχετικά με το νόμο-πλαίσιο.

ΠΚΣ

Το ΠΚΣ υποστηρίζει ότι το φοιτητικό θα πρέπει να συνενωθεί με το λαϊκό κίνημα και ότι η αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση είναι η βάση για τον εκδημοκρατισμό του πανεπιστημίου.

[1] Βλ. Θεσσαλονίκη 1/3/1981.

[2] Βλ. ό.π.

[3] Βλ. Θεσσαλονίκη και Ελευθεροτυπία 1/3/1981.

[4] Βλ. Θεσσαλονίκη και Ελευθεροτυπία 1/3/1981.

5. Η ημέρα διεξαγωγής των εκλογών

Οι κάλπες έχουν ανοίξει, τα ψηφοδέλτια είναι έτοιμα και η ομαλότητα και η ηρεμία για άλλη μια φορά είναι τα βασικά γνωρίσματα της εκλογικής αναμέτρησης. Βέβαια αυτή η χρονιά ήταν ιδιαίτερα ευρηματική και πρωτοπόρα όσον αφορά τον προεκλογικό αγώνα των αυτόνομων και ανεξάρτητων που έγινε αντιληπτή και από τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Και ίσως για πρώτη φορά φαίνεται να εκφράζεται η σκέψη αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των φοιτητικών εκλογών και το πως αυτά θα επηρεάσουν τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.

Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής:

Σχολές/Τμήμα	Ψήφοι	Α.Σ.	ΔΕ	ΔΑΠ-ΝΔΦΚ	ΠΑΣΠ	ΠΠΣΠ	ΠΣΚ	ΧΣΚ	Κίνηση	Άλλοι
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών	787	81	72	114	166	39	209	0	35	0
Τμήμα Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Μηχανικών	602	0	52	84	123	18	169	26	15	39
Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων	297	0	45	38	58	0	91	0	8	0
Τμήμα Αρχιτεκτόνων	305	36	57	2	38	17	89	0	0	0
Τμήμα Χημικών Μηχανικών	260	0	62	34	41	21	55	18	6	0
Ιατρική	1.414	235	73	156	257	237	368	19	24	93[1]
Οδοντιατρική	667	39	57	132	157	46	151	0	16	3[2]
Κτηνιατρική	436	0	43	75	12	36	104	0	8	16[3]
Γεωπονίας	424	0	37	52	78	30	146	0	51	0
Δασολογικό	362	35	22	29	111	0	134	0	0	0
Γεωλογικό	310	0	44	29	86	7	85	11	2	21
Νομική	1.332	0	252	207	421	26	292	40	14	0
Οικονομικό	1.076	0	133	150	347	59	303	0	15	2
Φιλοσοφική	1.748	41	266	224	413	51	517	72	60	2
Θεολογική	395	0	0	0	87	0	51	0	0	243
Χημικό	443	0	44	44	90	49	141	0	22	0
Βιολογικό	372	67	22	43	54	15	128	0	8	0
Μαθηματικό	784	16	69	67	224	45	244	34	0	0
Φυσικό	814	0	83	84	221	104	223	25	12	2
Φαρμακευτική	388	0	41	53	133	49	86	0	0	0
Α.Β.Σ.Θ.	2.009	151	153	358	503	0	619	34	104	22
Ε.Α.Σ.Α.	364	0	0	0	179	0	115	0	0	18
ΣΥΝΟΛΟ	15.589	701	1.627	1.999	3.909	849	4.320	279	400	396

Για άλλη μια φορά εναλλάσσονται οι δύο κυρίαρχες παρατάξεις στην προτίμηση του φοιτητικού κόσμου. Αυτή τη χρονιά ψήφισαν στη Θεσσαλονίκη 15. 589 φοιτητές και ανέδειξαν πρώτη δύναμη την ΠΣΚ, δεύτερη την ΠΑΣΠ και τρίτη τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Το ποσοστό αποχής στο ΑΠΘ είναι 37,9% και οι σχολές με τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής ήταν η Νομική που από τη σχολή με τα χαμηλότερα ποσοστά, το 1981 σημείωσε ποσοστό συμμετοχής 79,8%, ακολουθεί το Τμήμα Χημικών Μηχανικών 79,7% και το Τμήμα Αγρονόμων Τοπογράφων με 77,1%. Και η Α.Β.Σ.Θ. για μια άλλη χρονιά εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής με 42% και αμέσως μετά η Θεολογική με 45,2%. Ενώ συνολικά στη Θεσσαλονίκη τα ποσοστό συμμετοχής κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά.

[1] Πρόκειται για τους «Ανεξάρτητους» με 58 ψήφους και 1 έδρα και την «Ομάδα Α΄ ετών» με 35 ψήφους.

[2] Πρόσκειται για την «Σ.Φ.Π».

[3] Πρόκειται για τους «Απάτσι».