FACEBOOK

1977

4 Φεβρουαρίου 1977 


  1. Το προφίλ του φοιτητή

Το 1977 ξεκινάει μια νέα εποχή  που αφορά τον φοιτητή, το πανεπιστήμιο και την ίδια την κοινωνία. Αναλυτικότερα δίνεται έμφαση στην σχέση του πανεπιστημίου με την πόλη της Θεσσαλονίκης και τους πολίτες της και την συμβολή τους στην ανάπτυξη της πόλης. Είναι η πρώτη φορά που πανελλαδικά συσχετίζονται οι μέχρι τότε «ανεξάρτητες» μεταβλητές όπως το πανεπιστήμιο - και κατ’ επέκταση οι φοιτητές -  με την κοινωνία. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για την σχέση τους αλλά είναι αρχή για την μελέτη του ζητήματος. Ταυτόχρονα στο «εσωτερικό» του πανεπιστημίου ξεκινάει μια νέα εποχή για το φοιτητικό κίνημα της Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρου του κινήματος πανελλαδικά. Η αποχουντοποίηση της Παιδείας και συγκεκριμένα η απομάκρυνση και η τιμωρία των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι αποφάσεις «τελεσίδικες και αμετάκλητες» σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων που στην ουσία τερματίζει το θέμα της αποχουντοποίησης της Παιδείας μέσα από τις δηλώσεις του υπουργού. Βέβαια, η τελευταία σχετική κινητοποίηση των φοιτητών που καταγράφεται είναι η τριήμερη αποχή από τα μαθήματα που κήρυξε η Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας στις 6-8 Απριλίου του 1976. Ωστόσο, συνεχίζει να εκκρεμεί το θέμα του εκδημοκρατισμού της παιδείας.

Τα βασικά ιδεολογικά αλλά και πολιτικά χαρακτηριστικά του φοιτητή του 1977 όπως παρατηρούνται είναι τα εξής:

       Έντονη ριζοσπαστικοποίηση με αριστερά χαρακτηριστικά

       Έντονη παρουσία και παρακολούθηση των πολιτικών εξελίξεων της χώρας και σαφέστατη διατύπωση των απόψεων και των θέσεων της παράταξης μέσα από προκηρύξεις  αλλά και συνθήματα.

       Έντονος διεθνιστικός χαρακτήρας, η  αλληλεγγύη στους λαούς που δοκιμάζονταν από στρατιωτικά καθεστώτα και υποστήριξη λαϊκών και επαναστατικών κινημάτων.

       Η ακτινοβολία και το κύρος της Δύσης χάνεται και ο αντιαμερικανισμός  κυριαρχεί με διαδηλώσεις και κατ’ επέκταση αναβάθμισης του κύρους των αντιπάλων της Αμερικής στα μάτια των φοιτητών.

       Το έντονο αίσθημα της καταπίεσης και η σφοδρότατη επιθυμία έκφρασης, διεκδίκησης και υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων.

       Και αποκτά μια «νέα φωνή» μέσα από την Φοιτητική Ένωση Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Φ.Ε.Α.Π.Θ.) και μια νέα μορφή νομιμοποίησης του κινήματος μέσα από τους  νόμιμους και «τοπικούς» αντιπρόσωπους που εκλέχθηκαν με δημοκρατικές διαδικασίες.

       Σύνδεση του Φ.Κ. με την πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης.

Βέβαια το φοιτητικό κίνημα έχει δώσει μέχρι τώρα ανάμεικτες εικόνες σχετικά με την κατάσταση στην οποία είναι ή σε αυτή που πρόκειται να εξελιχθεί. Υπάρχουν δύο διαφορετικές απόψεις επί του θέματος. Η μια άποψη είναι η απαισιόδοξη και κάνει λόγο για κρίση του φοιτητικού κινήματος χάρη στην παραταξικοκοποίηση του, τον κατακερματισμό των δημοκρατικών του δυνάμεων, την μεταφορά κομματικών αντιθέσεων στις παρατάξεις κ.α. Ενώ η αισιόδοξη προσέγγιση υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη μετά τον αντιδικτατορικό αγώνα και υπάρχει η δυνατότητα μετατόπισης του ενδιαφέροντος του από τα γενικά ζητήματα σε εξειδικευμένα προβλήματα του φοιτητικού κόσμου.

 2.  Πορεία προς τις εκλογές
 
Το 1977 γίνεται η δεύτερη προσπάθεια για την κατάρτιση ενός νέου νόμου για τη δομή και τη λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτή τη φορά η νομοπαρασκευαστική επιτροπή εργάστηκε με άκρα μυστικότητα παρ’ όλα αυτά δημοσιεύονται στις αρχές του Ιανουαρίου οι διατάξεις του νομοσχεδίου προκαλώντας την αντίδραση των φοιτητών, του ΕΔΠ και καθηγητών. Στην πραγματικότητα κανένας δεν αρνείται την ανάγκη ζωτικών αλλαγών στα πανεπιστήμια ωστόσο διεκδικούν να συμμετάσχουν στο διάλογο για την κατάρτιση του νόμου- πλαισίου με τους φορείς που αφορά δηλαδή το διδακτικό προσωπικό, τους φοιτητές, το υπουργείο παιδείας και τους πολιτικούς φορείς, αμφισβητείται η διαδικασία σύνταξης του νομοσχεδίου και ο δημοκρατικός του χαρακτήρας. Απεργίες και συγκεντρώσεις των φοιτητών ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του Ιανουαρίου λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές καθώς και σε απεργιακές κινητοποιήσεις αποφάσιζαν τα ΕΔΠ των περισσότερων σχολών της Θεσσαλονίκης το ένα μετά το άλλο.  
 
 
3. Οι παρατάξεις και η ιδεολογική τους ταυτότητα 
ΑΡΧΙΚΑ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΕΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
 Α.Α.Σ.Π.Ε Αντιφασιστική Αντιιμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας 1977 πρόσκειται ιδεολογικά στο Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδος
Δ.Ε. Δημοκρατική Ενότητα πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ εσωτ. Και γενικότερα στο σχήμα της Συμμαχίας Αριστερών & Προοδευτικών Δυνάμεων
Δ.Α.Π. –Ν.Δ.Φ.Κ. Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία - Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στην Νέα Δημοκρατία
Δ.Π. Δημοκρατική Πορεία πρόσκειται ιδεολογικά στην Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ), μετεξέλιξη της Ένωσης Κέντρου- Νέες Δυνάμεις
Π.Α.Σ.Π. Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη πρόσκειται ιδεολογικά στο ΠΑΣΟΚ
Π.Π.Σ.Π. Προοδευτική Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Παράταξη πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ (μ-λ) που προέκυψε από τη διάσπαση της ΟΜΛΕ (Οργάνωση Μαρξιστών Λενιστών Ελλάδας) σε ΚΚΕ(μ-λ) και Μ-Λ ΚΚΕ.
Π.Σ.Κ. Πανσπουδαστική Συνδικαλιστική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στο ΚΚΕ
Σ.Σ.Κ. Συνεπής Σπουδαστική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στο ΣΑΚΕ
Σ.Σ.Π. Σοσιαλιστική Σπουδαστική Πάλη πρόσκειται ιδεολογικά στη Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδος
Χ.Σ.Κ. Χριστιανοσοσιαλιστική Κίνηση πρόσκειται ιδεολογικά στη Χριστιανική Δημοκρατία
 
 
4. Συσχετισμός παραταξιακών δυνάμεων – Συγκρούσεις με κομματικούς φορείς
 
Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση υπήρξαν πολλά προβλήματα και συγκρούσεις στο εσωτερικό των φοιτητικών παρατάξεων με αποτέλεσμα να αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων που ίσως και να επηρέασε τα τελικά αποτελέσματα. Οι πολιτικές οργανώσεις της νεολαίας Ν. ΕΔΑ, ΕΣΔΗΝ, ΕΚΟΝ, ΚΝΕ, Ν. ΠΑΣΟΚ, ΕΚΟΝ, ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΙΟΣ, Ν. ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ καλούν με κοινή ανακοίνωση τους την φοιτητική νεολαία σε «μαζική αγωνιστική συμμετοχή στις προεκλογικές και εκλογικές διαδικασίες».
Η «Δημοκρατική Πορεία» φαίνεται να αντιμετωπίζει εσωτερικές συγκρούσεις που κλονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των κεντρικών οργάνων της. Διαφωνία υπήρξε επί της ημέρας διεξαγωγής του συνεδρίου της παράταξης, αποτέλεσμα αυτής της διαφωνίας ήταν η διαγραφή από την Εκτελεστική Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής της παράταξης τριών από τα πέντε μέλη καθώς και άλλων μελών από την Κεντρική Επιτροπή. Η πλειοψηφία της Εκτελεστικής Γραμματείας υποστήριζε ότι το προγραμματισμένο συνέδριο έπρεπε να πραγματοποιηθεί  ενώ η πλειοψηφία της Κεντρικής Επιτροπής αποφάσισε αναβολή του συνεδρίου για το Μάρτιο του 1977.Χαρακτηριστική ήταν η απόφαση των παραβρισκόμενων στην συνέλευση ότι «όποιος διαφωνεί με το χρόνο σύγκλησης του συνεδρίου της παράταξης θεωρείται αυτοδίκαια διαγραμμένος από τη ‘Δημοκρατική Πορεία’». Το θέμα των διαγραφών συνεχίζεται και εντείνεται καθώς δημοσιεύονται επιστολές και ανακοινώσεις των δύο πλευρών που επιβεβαιώνουν το εσωτερικό «ρήγμα» της παράταξης.
Διάσπαση στη «Νέα Δημοκρατική Φοιτητική Κίνηση» με αφορμή τα οργανωτικά προβλήματα της παράταξης. Συγκεκριμένα ομάδα στελεχών της ΝΔΦΚ Θεσσαλονίκης αντέδρασε στη συγχώνευση με την αντίστοιχη παράταξη της Νέας Δημοκρατίας  στην Αθήνα  («Δημοκρατική Ανανεωτική Πορεία») και υποστήριξε την αναγκαιότητα αυτοτελούς καθόδου στις εκλογές του 1977. Έτσι σε ορισμένες σχολές όπως η Οδοντιατρική Σχολή και το τμήμα Τοπογράφων να εμφανιστεί ψηφοδέλτιο της ΝΔΦΚ ενώ σε άλλες της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Η «Δημοκρατική Ενότητα» είναι ένα συνασπισμός μικρότερων φοιτητικών παρατάξεων αποτελούμενη από το Α.Σ.Κ, ΔΗ.ΣΥ.Κ, ΔΗ.ΣΥ.Π, Δημοκρατικός Αγώνας, Π.σ.π. Πορεία και Δημοκρατική Παράταξη Θεολογικής.Επιπλέον ενδοπαραταξιακά προβλήματα υπήρξαν και στη «Δημοκρατική Πορεία» της νεολαίας της ΕΔΗΚ με την διαγραφή και αποχώρηση μελών τα οποία προσχώρησαν στη «Δημοκρατική Πορεία» της νεολαίας της «Πρωτοβουλίας». Ωστόσο υπήρξε σαφής σύγχυση τόσο στις εφημερίδες όσο και στους φοιτητές σχετικά με αυτές τις δύο παρατάξεις. Τελικά το θέμα διευθετείται από την Δ.Π. της «Πρωτοβουλίας» όπου αλλάζει την ονομασία της σε Π.σ.π «Πορεία». Η Π.σ.π. «Πορεία» είναι αυτή που συνεργάστηκε και κατέβηκε στις εκλογές με τον συνασπισμό παρατάξεων με την ονομασία «Δημοκρατική Ενότητα».Η κρίση συνεχίζεται και στο εσωτερικό της «Πανελλήνιας Αγωνιστικής Σπουδαστικής Παράταξης».
Μετά από τις διαγραφές του 1975, διαγράφηκαν 14 από τα 28 μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου της ΠΑΣΠ και αποχώρησαν μέλη της παράταξης προβάλλοντας για άλλη μια φορά το αίτημα της εσωκομματικής δημοκρατίας. Η κρίση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα οι διαγραφέντες όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη να κατέβουν στις εκλογές με την Πανσπουδαστική θέλοντας να διαχωρίσουν τη θέση τους από της σοσιαλιστικής ΠΑΣΠ.
 
5.    Ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
 
Όλα ήταν έτοιμα, τις προηγούμενες μέρες είχαν καταρτιστεί οι εκλογικοί κατάλογοι και οι παρατάξεις είχαν καταθέσει τους καταλόγους των υποψηφίων τους. Σύνθημα των φετινών εκλογών ήταν η «ενότητα».Τα αποτελέσματα των εκλογών έτσι όπως προκύπτουν από τους φοιτητικούς συλλόγους της κάθε σχολής είναι τα εξής: 
  
Σχολές/Τμήμα Ψηφίσαντες ΑΑΣΠΕ ΔΕ[1] ΔΠ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΣΠ ΠΠΣΠ ΠΣΚ ΑΛΛΟΙ
Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 857 77 251 25 84 184 63 161 12
Τμήμα Μηχανολόγων & Ηλεκτρολόγων Μηχανικών 335 0 104 16 57 35 34 65 24
Τμήμα Αρχιτεκτόνων 539 35 180 10 51 61 100 102 0
Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων 338 12 85 11 47 48 31 103 1
Τμήμα Χημικών Μηχανικών 227 9 65 0 22 57 29 45 0
Ιατρική 1.376 0 329 81 248 338 90 290 0
Οδοντιατρική 571 0 154 0 117 115 48 137 0
Κτηνιατρική 459 0 18 23 91 105 59 142 21
Γεωλογικό 290 1 71 0 42 80 21 75 0
Γεωπονο/δασολογική  590 2 60 45 139 141 0 161 42
Νομική 1.473 0 386 0 251 423 58 355 0
Οικονομικό 1.037 0 205 0 188 310 57 277 0
Φιλοσοφική 1.664 31 480 0 286 403 90 374 0
Θεολογική 229 0 68 0 0 39 0 6 116
Βιολογικό 206 0 72 0 22 30 9 73 0
Μαθηματικό 821 29 133 27 120 234 49 217 12
Χημικό 528 0 111 36 57 102 35 187 0
Φυσικό 824 34 160 38 76 216 68 232 0
Φαρμακευτική 451 2 79 74 52 43 81 120 0
Α.Β.Σ.Θ. 1.692 0 221 0 250 580 80 481 80 
Ε.Α.Σ.Α. 124 0 38 0 0 0 40 46 0
ΣΥΝΟΛΟ 14.631 239 3.332 386 1.305 3.589 1.042 3.635 307
 
 
Υπολογίζεται περίπου ότι ψήφισαν 14.631 φοιτητές στη Θεσσαλονίκη δηλαδή 1.526 περισσότεροι φοιτητές από την προηγούμενη χρονιά παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των εισακτέων του ακαδημαϊκού έτους 1976-1977 παρουσίασε μείωση. Οι ΠΣΚ συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους ενώ ακολούθησαν η ΠΑΣΠ και η ΔΕ με μικρή διαφορά συγκέντρωσης ψήφων. Επί του συνόλου των καταγραφέντων σχολών το ποσοστό συμμετοχής αυτή την χρονιά σημείωσε αύξηση στο 47,5%, ενώ αποκλειστικά το ΑΠΘ 50,2%. Τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής κατέγραψαν οι Τοπογράφοι-Αγρονόμοι με 86,2% και ακολουθούν οι Χημικοί Μηχανικοί και το Χημικό τμήμα. Αντίθετα υψηλά ποσοστά αποχής εμφανίζουν το Γεωλογικό με 81% αποχή και η Α.Β.Σ.Θ. με 66,3%.
 
    ΦΕΑΠΘ

Παράλληλα οι φοιτητές του ΑΠΘ είχαν τη δυνατότητα να εκλέξουν και τους αντιπροσώπους τους στη ΦΕΑΠΘ. Η προσπάθειες ανασύστασης του τοπικού αυτού συνδικαλιστικού οργάνου ξεκινούν από το 1975 ωστόσο το 1977 οι προσπάθειες ευοδώθηκαν. Η σύσταση[2] του θεωρήθηκε αναγκαία για τη λύση προβλημάτων που καθημερινά προέκυπταν λόγω του μεγέθους του πανεπιστημίου, για τη γρήγορη λήψη αποφάσεων, για το συντονισμό των ενεργειών των φοιτητικών συλλόγων και των σχολών του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και για την αποφασιστική εφαρμογή σε τοπική συλλογική κλίμακα των αποφάσεων των φοιτητών.

Το πρώτο μεταπολιτευτικά συνέδριο ξεκινά στις 11 Φεβρουαρίου και τα θέματα[3] που απασχόλησαν ήταν: το πρόγραμμα δράσης της ΦΕΑΠΘ, η ψήφιση του καταστατικού[4] της και η εκλογή του κεντρικού συμβουλίου.

Το πρόγραμμα δράσης όσον αφορά την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας η ΦΕΑΠΘ και οι φοιτητές δηλώνουν αγωνιστές υπέρ της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας και κοινωνικής προόδου. Στο εξωτερικό στρέφεται κατά του αμερικανικού στοιχείου και κατά τον Τούρκων που απειλούν τα κυριαρχικά δικαιώματα των Ελλήνων στο Αιγαίο.

 Το Κυπριακό αποτελεί ακόμη ένα κρίσιμο ζήτημα που συνεχίζει να απασχολεί τους φοιτητές. Έτσι τονίζουν ότι «για την αντιμετώπιση της σημερινής πολιτικής κατάστασης είναι απαραίτητη η ενότητα και η συσπείρωση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων, του λαού και της νεολαίας στη βάση της πάλης για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων και για δημοκρατικές κατακτήσεις και για την αναχαίτιση της κυβερνητικής πολιτικής[5]».

Η εκπαιδευτική πολιτική αποτελεί έναν ακόμη πυλώνα στο πρόγραμμα δράσης της. Μιλούν για χειραγώγηση του Φοιτητικού Κινήματος και κατασυκοφάντηση του στο λαό. Τονίζονται οι αδυναμίες και τα προβλήματα του κινήματος ενώ στόχος του Φ.Κ. είναι η ενότητα στη δράση του.

Βασικοί στόχοι που τίθενται αφορούν στο να «μη περάσει ο αντιδραστικός και αντιεκπαιδευτικός χαρακτήρας του Ν.Π.» και θεωρείται απαραίτητη η διαμόρφωση ενός καταστατικού χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης για την κατοχύρωση του δικαιώματος την Α.Ε., κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και γενικών αρχών δημοκρατικής οργάνωσης και λειτουργίας. Ενώ γίνεται εκτεταμένη αναφορά για βελτίωση των υποδομών και υλικοτεχνικό εξοπλισμό καθώς και για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Οι έδρες που κατανεμήθηκαν:

                                                                                                                                                      

Φοιτητική Παράταξη

Έδρες

ΠΑΣΠ

4

ΠΣΚ

4

ΔΑ-ΔΕ

3

ΔΑΠ-ΝΔΦΚ

2

ΠΠΣΠ

1

Δημοκρατική Πορεία

1

             
                                                                                   Πίνακας: 3 Οι έδρες των παρατάξεων στην ΦΕΑΠΘ.

 

 

 

[1]Σε αυτή τη φοιτητική εκλογική αναμέτρηση εμφανίζεται ένας συνασπισμός φοιτητικών παρατάξεων, πρόκειται για την συνεργασία ΔΗΣΥΚ – ΑΣΠ – ΑΣΚ – Δ.Α. – ΔΗΣΥΠ. Το σχήμα αυτό καταγράφεται εν μέρει από τον τοπικό τύπο ως ΔΗΣΥΚ ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα νέο σχήμα: τη Δημοκρατική Ενότητα (στην Αθήνα έχει διαφορετική ονομασία πρόκειται για το σχήμα «Δημοκρατικός Αγώνας – Δημοκρατική Ενότητα»).

[2] Βλ. Μακεδονία 12/2/1977 και Ελληνικός Βορράς 11/2/1977.

[3] Βλ. Θεσσαλονίκη 11/2/1977.

[4] Βλ. Θεσσαλονίκη 15/2/1977.

[5] Βλ. Θεσσαλονίκη 16/2/1977.